Ondanks de lockdown in Oostenrijk heeft de opleidingsweek skitouren/lawinekunde toch plaats kunnen vinden. Het hotel was exclusief voor onze groep gereserveerd en er werd in kleine groepen gewerkt die niet met elkaar mochten mengen en ook ’s avonds niet mochten socializen. Dit is de eerste winterweek van de berggidsenopleiding en hij stond vooral in het teken van lawinekunde. Over de natuurkundige processen in het sneeuwdek en welke invloed dit heeft op je beslissingen tijdens de tour.
We beginnen zaterdag na de kennismaking direct met 5 uur les in de buitenlucht. De eerste winterweek maakt zijn naam waar met een luchttemperatuur van ongeveer -18 graden. De onderwerpen die worden behandeld zijn vooral op de praktische skills gericht die je nodig hebt in het geval van een lawine. Lawinepieper zoeken, hoe in een team te handelen bij een noodgeval en hoe je een sondeerketting vormt (om iemand zonder pieper te vinden). Daarnaast gaan we dieper in op de technologie van lawinepiepers en wat dit in de praktijk betekent voor je handelen. Ook krijgen we meteen tips over hoe je dit vervolgens weer aan cursisten kunt leren. Na afloop verruilen we de vrieskist snel voor de warmte van het hotel.
De dag is echter nog niet voorbij want na het avondeten krijgen we nog theorie en moeten we de tour voor de volgende dag plannen. De rest van de week zal niet veel anders verlopen. Om zeven uur ontbijt, heel de dag buitenspelen en na het avondeten tot ongeveer tien uur theorie en tourenplanning.
Tijdens het stijgen ligt het tempo er goed op. Om en om krijgen we de leiding over de groep en moeten we naast sporen ook de beslissing maken of we ergens wel of niet omhoog kunnen. Deze beslissingen moeten we aan de hand van de theorie en onze waarnemingen kunnen verantwoorden. Zo wordt alles direct in de praktijk toegepast. Naast heel veel lopen staan we ook veel stil om het sneeuwdek te onderzoeken en hiervan te leren.
De bevindingen moeten we dan direct weer meenemen in de beslissingen op de rest van de tour en worden ’s avonds tijdens de theorie ook weer besproken. De grootste leerpunten hierbij zijn het identificeren van de verschillende lagen in het sneeuwdek, welke processen kun je hieruit afleiden en hoe interpreteer je deze informatie vervolgens om een idee van het lokale lawinegevaar te krijgen.
De bevindingen van een sneeuwonderzoek kun je verwerken in een sneeuwprofiel. Op lawis.at vul je je bevindingen in en de website genereert dan een overzicht zoals hiernaast te zien is. Ook kun je hier de sneeuwprofielen van anderen vinden.
In het begin van de week maken we gebruik van het heldere maar erg koude weer om lange tochten te maken. Om de benen wat rust te geven beginnen we dinsdagochtend rustiger. We hebben allemaal een onderwerp toegewezen gekregen en geven elkaar hierover een presentatie. Het gaat vooral over de verschillende systemen/structuren waarmee je een skitour kan plannen en welke voor- of nadelen ieder systeem heeft.
Halverwege de week verslechtert het weer. Het gaat sneeuwen en stormen. De perfecte combinatie voor een hoog lawinegevaar. We passen onze tochtkeuze natuurlijk aan deze nieuwe situatie aan. Een hoger lawinegevaar betekent voor ons ook meer kansen om te leren. De beslissingen worden lastiger en we zullen nog voorzichtiger moeten zijn. Deze voorzichtigheid uit zich tijdens de tocht vooral in de spoorkeuze en de afstand tussen de groepsleden.
We graven een Rutschblock test uit (foto rechts). Al bij het betreden van het blok glijdt een dikke laag sneeuw naar beneden wat op een zeer instabiele situatie duidt (lawinegevaar is destijds 4). Voor deze test hebben we een locatie gekozen waarbij we zelf niet in een grote risicozone staan.
Op de laatste dag klaart het weer op maar het hoge lawinegevaar blijft. Het resultaat hiervan is dat we op deze dag de berg praktisch voor onszelf hebben. Ook met lawinegevaar 4 zijn er genoeg mooie touren te maken als je weet waar je moet zijn en het sneeuwdek goed kan interpreteren. Wij als leerling berggidsen hebben wellicht al meer kennis dan de gemiddelde tourskiër maar zijn ook nog geen experts op dit gebied te noemen. Gelukkig staan we onder leiding van een erg ervaren berggids die zelf ook niet in een lawine wil komen.
Ondanks de gemoedelijke sfeer en het goede hotel was het toch een intensieve week. Lange tochten, veel nieuwe theorie en extreme kou vragen veel van je lichaam en geest. In deze week heb ik vooral geleerd hoeveel ik nog moet leren over het onderwerp. De theorie en natuurkundige processen zijn vrij duidelijk. Het omzetten van deze zaken naar handelingen en keuzes in het terrein is de volgende stap. Dit leer je alleen door veel meters te maken en er een zintuig voor te ontwikkelen. Aan deze week zat nog geen toetsing gebonden. Dit komt bij de volgende Skihochtourenkurs opleiding in Silvretta.